Hoàn thiện chế tài pháp lý về hoạt động từ thiện ở Việt Nam

Abstract

Dân tộc Việt Nam từ bao đời nay vốn có truyền thống tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách, giúp đỡ đồng bào trong lúc khó khăn hoạn nạn. Những năm gần đây, trong bối cảnh thiên tai, lũ lụt cũng như dịch bệnh ngày càng hoành hành, hoạt động từ thiện đã và đang được thực hiện dưới nhiều hình thức, quy mô, thu hút đông đảo cá nhân, nhóm thiện nguyện và các tổ chức tham gia. Bên cạnh những mặt tích cực mà hoạt động từ thiện đem lại, đã nảy sinh nhiều vấn đề về sự thiếu minh bạch, có dấu hiệu lợi dụng hoạt động này để trục lợi, đánh bóng tên tuổi hoặc phục vụ cho mục đích, động cơ thiếu trong sáng. Có thể thấy rằng, đây là những hành vi vi phạm cả về pháp luật lẫn đạo đức con người và nguyên nhân của hiện tượng này một phần lớn đến từ những bất cập trong các quy định pháp luật hiện hành. Bài nghiên cứu được nhóm thực hiện với mục đích chỉ ra và giải quyết những lỗ hổng pháp lý hiện hành trong các quy định về từ thiện tại Việt Nam nhằm ngăn chặn những hành vi có dấu hiệu trục lợi từ lúc hành vi này manh nha xuất hiện. Để đạt được mục tiêu thì nhóm thực hiện nghiên cứu theo phương pháp phân tích, đối chiếu những quy định hiện hành và những quy định cũ nhằm tìm ra điểm mới, ý chí và nhận thức của nhà lập pháp trong việc giải quyết các vấn đề pháp lý về từ thiện. Ngoài ra còn có sự tham khảo các quy định của quốc gia láng giềng có nền văn hóa tương đồng với nước ta - Trung Quốc, nhằm bổ trợ ý tưởng cho phần kiến nghị giải quyết vấn đề được đưa ra trong bài. Nhóm tác giả qua quá trình tìm hiểu đã đúc kết được một số kiến nghị nhằm giải quyết những lỗ hổng pháp lý hiện tại như việc thành lập một hệ thống thông tin thống nhất và một tổ chuyên dụng quản lý các vấn đề xã hội, nên có cơ chế pháp lý về việc thành lập một quỹ tín thác từ thiện ở Việt Nam và có các biện pháp chế tài hoặc dẫn chiếu để xử lý vi phạm.