Thỏa thuận cơ chế trọng tài phúc thẩm tạm thời nhiều bên - Giải pháp tạm thời cho cuộc khủng hoảng tại cơ quan giải quyết tranh chấp WTO

Abstract

Kể từ khi đi vào hoạt động cách đây 28 năm, sứ mệnh của WTO là tạo điều kiện thuận tự do hóa thương mại, tạo thuận lợi thương mại và giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế. Tuy nhiên, trong những năm gần đây hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO đang gặp khó khăn khi Cơ quan Phúc thẩm dừng hoạt động. Việc Hoa Kỳ liên tục ngăn chặn việc bổ sung các thành viên vào Cơ quan Phúc thẩm của WTO đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng chưa từng có, đe dọa sự sống còn của cơ quan giải quyết tranh chấp WTO. Khó có thể giải quyết triệt để những hệ quả mà cuộc khủng hoảng này mang lại, cũng như khó tiên liệu được điểm dừng của cuộc khủng hoảng này, do đó việc xây dựng những cơ chế giải quyết tranh chấp thay thế là điều cần thiết. Một trong các giải pháp có tính khả thi đang được áp dụng hiện nay là Thỏa thuận cơ chế trọng tài phúc thẩm tạm thời nhiều bên (MPIA). Bài viết sẽ phân tích cuộc khủng hoảng của Cơ quan giải quyết tranh chấp WTO, làm rõ thực trạng, nguyên nhân, tác động của cuộc khủng hoảng này. Từ đó, tác giả trình bày đi sâu phân tích bản chất, ưu điểm, nhược điểm của cơ chế MPIA đưa ra khuyến nghị đối với Việt Nam.