Nghiên cứu tiếp cận pháp lý đối với dữ liệu số và cơ chế điều chỉnh quyền về dữ liệu số trong pháp luật Việt Nam

Abstract

Vừa qua, Chính phủ ban hành Nghị định 13/2023/NĐ-CP (NĐ13) và xác lập một khung pháp lý điều chỉnh các quan hệ pháp luật liên quan đến thu thập, kiểm soát, xử lý dữ liệu cá nhân ở Việt Nam. Nổi bật, NĐ13 đã đưa ra nhiều khái niệm mới về “dữ liệu cá nhân”, đồng thời, xác lập nhiều quyền mới của chủ thể dữ liệu cá nhân. Bên cạnh đó, nhiều quan hệ pháp luật khác liên quan đến dữ liệu số cũng đang được điều chỉnh bởi các đạo luật khác nhau. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đánh giá mức độ tương thích của các khái niệm này trong khung điều chỉnh của quyền dân sự ở góc độ luật tư. Nghiên cứu lý thuyết này sẽ khảo sát và phân tích khung pháp lý hiện hành từ góc độ đồng bộ hóa hệ thống pháp luật, qua đó chỉ ra một số hạn chế nội tại trong khung các quy phạm quyền đối với dữ liệu trong pháp luật Việt Nam. Nghiên cứu này tranh luận rằng việc nhìn nhận dữ liệu thông qua chức năng và lợi ích mà nó mang lại cho người có quyền, thay vì dựa trên tính chất của các loại dữ liệu, sẽ giúp giải quyết các hạn chế trên. Qua việc giới thiệu cơ sở lý luận và ý nghĩa thực tiễn của mô hình tiếp cận chức năng đối với pháp luật dữ liệu, bài viết đưa ra một số định hướng để giải quyết các hạn chế được nêu ra và đưa ra một số hàm ý về đồng bộ hóa hệ thống pháp luật trong chiến lược lập pháp của Việt Nam trong thời gian tới.