Các nhân tố ảnh hưởng đến tính độc lập của kiểm toán viên hướng đến chất lượng kiểm toán của Kiểm toán nhà nước Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu về kiểm toán công trên thế giới còn khá khiêm tốn, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Thông qua tổng quan các tài liệu các nghiên cứu trước, nghiên cứu này tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng đến tính độc lập của kiểm toán viên trong khu vực công. Đồng thời, luận án cũng xem xét tác động của tính độc lập kiểm toán viên đến chất lượng cuộc kiểm toán. Luận án sử dụng phần mềm SPSS 22 và SmartPLS 4.0.8.5 với 225 mẫu khảo sát chính thức với đáp viên là các kiểm toán viên đang làm việc tại Kiểm toán nhà nước Việt Nam. Bên cạnh đó, dựa theo các lý thuyết đại diện, lý thuyết quyền lực, lý thuyết bản sắc xã hội, lý thuyết sự thoải mái và lý thuyết quy kết, tác giả đã kiểm định 8 giả thuyết trong luận án. Kết quả nghiên cứu cho thấy: (1) quyền lực chính trị có tác động ngược chiều đến tính độc lập của kiểm toán viên; (2) mối quan hệ của kiểm toán viên với đơn vị được kiểm toán có tác động ngược chiều đến tính độc lập của kiểm toán viên; (3) nhiệm kỳ kiểm toán viên có tác động ngược chiều đến tính độc lập của kiểm toán viên; (4) tính độc lập của kiểm toán viên có tác động cùng chiều đến chất lượng kiểm toán; (5) tính độc lập của kiểm toán viên có vai trò trung gian một phần trong tác động gián tiếp của quyền lực chính trị, mối quan hệ của kiểm toán viên với đơn vị được kiểm toán và nhiệm kỳ kiểm toán viên đến chất lượng kiểm toán và (6) năng lực của kiểm toán viên có vai trò điều tiết dương trong mối quan hệ tác động của tính độc lập của kiểm toán viên đến chất lượng kiểm toán. Kết quả nghiên cứu đưa ra các hàm ý nghiên cứu có giá trị về mặt lý thuyết và quản trị có giá trị thực tiễn cho kiểm toán viên nhà nước và các nhà lãnh đạo Kiểm toán nhà nước Việt Nam. Hơn nữa, nghiên cứu này chỉ ra các mặt còn hạn chế của luận án và đề xuất một số hướng nghiên cứu mới trong tương lai liên quan đến mảng nghiên cứu này.