Ảnh hưởng của quản trị công ty đến hành vi quản trị lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành hàng tiêu dùng nhanh niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu thực hiện nhằm kiểm tra sự ảnh hưởng của quản trị công ty đến hành vi quản trị lợi nhuận (QTLN). Cụ thể là phân tích các đặc điểm của hội đồng quản trị và cơ cấu sở hữu tác động như thế nào đến hành vi QTLN của các doanh nghiệp ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự tăng trưởng của các doanh nghiệp này luôn là mối quan tâm đối với các nhà đầu tư và các nhà phân tích trên thị trường chứng khoán, bởi mức tăng trưởng ổn định và mức định giá cổ phiếu hấp dẫn của nó. Dữ liệu nghiên cứu bao gồm 65 doanh nghiệp ngành FMCG được thu thập từ hai sàn chứng khoán lớn của Việt Nam là HNX và HOSE trong giai đoạn 2018-2022. Từ việc tổng hợp cơ sở lý thuyết và các công trình nghiên cứu trước, tác giả kế thừa và tập trung đánh giá sự tác động của các nhân tố thuộc quản trị công ty gồm đặc điểm của hội đồng quản trị (quy mô, tính độc lập, sự kiêm nhiệm của Chủ tịch hội đồng quản trị, sự hiện diện của ủy ban kiểm toán) và cơ cấu sở hữu (tập trung quyền sở hữu, quyền sở hữu của nhà quản lý và quyền sở hữu của tổ chức). Tác giả đo lường hành vi quản trị lợi nhuận dựa trên các khoản dồn tích có thể tùy chỉnh bằng mô hình của Kothari và cộng sự (2005). Để kiểm định mối quan hệ giữa các nhân tố này và hành vi QTLN, tác giả sử dụng phương pháp ước lượng bình phương nhỏ nhất tổng quát - GLS bằng phần mềm STATA 17. Kết quả cho thấy quy mô hội đồng quản trị, tính độc lập của hội đồng quản trị và sự kiêm nhiệm của Chủ tịch hội đồng quản trị không ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận. Các nhân tố còn lại như sự hiện diện của UBKT, tập trung quyền sở hữu, quyền sở hữu của nhà quản lý và quyền sở hữu của tổ chức có tác động ngược chiều đến hành vi QTLN. Cuối cùng, tác giả đề xuất áp dụng mô hình quản trị công ty tiến tiến phù hợp với thông lệ quốc tế, từ đó cơ chế quản trị tốt sẽ hạn chế nguy cơ chênh lệch lợi nhuận và gia tăng niềm tin cho nhà đầu tư cũng như các bên liên quan.