Ảnh hưởng của giao dịch các bên liên quan, khó khăn tài chính và quy mô doanh nghiệp đến hành vi tránh thuế và quản trị lợi nhuận tại Việt Nam

Abstract

Quản trị lợi nhuận từ lâu đã nhận được sự quan tâm từ các nhà nghiên cứu sơ khai trên thế giới như Healy (1985), DeAngelo (1986), Jones (1991), Dechow và các cộng sự (1995)… Cùng với sự phát triển của kinh tế thì các vấn đề liên quan đến quản trị lợi nhuận càng nóng lên, dẫn đến nhu cầu hiểu thêm về quản trị lợi nhuận cũng như các nhân tố có thể giúp nhà quản trị điều chỉnh lợi nhuận nhằm đạt được mục đích của cá nhân và tổ chức. Bên cạnh đó nhằm giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp mà các DN thực hiện hành vi tránh thuế. Tránh thuế được thực hiện bằng các phương pháp kế toán và tận dụng các chính sách, hỗ trợ của nhà nước một cách hợp pháp. Vậy nên, tác giả lựa chọn đề tài: “Ảnh hưởng của Giao dịch các bên liên quan, Khó khăn tài chính, Quy mô doanh nghiệp đến hành vi tránh thuế và quản trị lợi nhuận tại Việt Nam” là đề tài nghiên cứu. Trong luận văn này, tác giả sử dụng phương pháp định lượng, tác giả tổng quan các nghiên cứu trước có liên quan đến quản trị lợi nhuận, tránh thuế và các biến độc lập Giao dịch các bên liên quan, Khó khăn tài chính và Quy mô doanh nghiệp, kết hợp với các lý thuyết nền tảng có liên quan, tác giả xây dựng mô hình nghiên cứu, đề xuất các giả thuyết nghiên cứu. Tiếp theo, tác giả thu thập số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính của 126 doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán HOSE và HNX giai đoạn 2019 - 2021 nhằm đo lường các biến trong mô hình, kiểm định kết quả hồi quy. Tác giả sử dụng Microsoft Excel để thống kê dữ liệu, phân tích dữ liệu bằng phần mềm STATA 15. Kết quả là Giao dịch các bên liên quan có tác động thuận chiều đến quản trị lợi nhuận và ngược chiều đến tránh thuế; Khó khăn tài chính không có ảnh hưởng đến quản trị lợi nhuận trong khi có tác động thuận chiều đến tránh thuế; Quy mô doanh nghiệp tác động ngược chiều đến quản trị lợi nhuận nhưng lại không có ảnh hưởng đến tránh thuế.