Ảnh hưởng của trao đổi giữa lãnh đạo và nhân viên và trao đổi giữa nhóm và thành viên đến hành vi công dân tổ chức: vai trò của trách nhiệm giải trình, sự ganh tị và đặc tính lười biếng xã hội

Abstract

Mục tiêu của nghiên cứu này là kiểm tra mối quan hệ giữa các thành viên trong nhóm (TMX) đối với trách nhiệm giải trình được nhận thức và hành vi công dân tổ chức (OCB), cũng như các tác động điều tiết tiềm năng của đặc tính lười biếng xã hội trong mối quan hệ. Cùng với đó, nghiên cứu cũng kiểm tra mối quan hệ giữa sự trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên (LMX), sự ganh tị và hành vi công dân tổ chức (OCB). Nhà nghiên cứu đã thực hiện khảo sát các nhân viên đang làm việc trong các doanh nghiệp CNTT trên địa bàn TP.HCM bằng công cụ Google Forms và thu về được 280 bảng hỏi. Trong số đó, có 24 bảng hỏi không đạt yêu cầu, còn lại 256 bảng hỏi được đưa vào phân tích chính thức cho luận văn. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0 và AMOS 20.0 nhằm kiểm định thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach's Alpha; phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và kiểm định giả thuyết mô hình bằng SEM. Kết quả chỉ ra rằng trách nhiệm giải trình giữ vai trò trung gian cùng với tác động tích cực của mình trong mối quan hệ giữa TMX và OCB và Đặc tính lười biếng xã hội với tư cách là biến điều tiết trên mối liên hệ gián tiếp tiêu cực giữa TMX, trách nhiệm giải trình và OCB. Bên cạnh đó, Sự ganh tị giữ vai trò trung gian cùng với tác động tiêu cực của nó trong mối quan hệ giữa LMX và OCB. Từ những kết quả đạt được, nghiên cứu đề xuất một số hàm ý áp dụng các giải pháp để tăng mức độ của Hành vi công dân tổ chức (OCB) nhằm nâng cao hiệu quả sáng tạo trong công việc của nhân viên tại các doanh nghiệp.