Nghiên cứu ứng dụng thống kê không gian phân tích vai trò của vốn con người đối với quy mô kinh tế các tỉnh, thành Việt Nam

Abstract

Vai trò của vốn con người đối với quy mô kinh tế và tăng trưởng kinh tế từ lâu đã được nhiều nhà kinh tế quan tâm. Các tác giả gồm Schultz (1961), Lucas (1988), Romer (1990), Mankiw et al (1992) đã đưa yếu tố vốn con người vào mô hình tăng trưởng và đã chứng minh được ảnh hưởng của nó đối với tăng trưởng kinh tế. Tác động của vốn con người đến quy mô kinh tế hay tăng trưởng kinh tế cũng được tìm thấy ở nhiều nghiên cứu thực nghiệm trong và ngoài nước. Bằng phương pháp hồi quy dữ liệu chéo hay dữ liệu bảng, các tác giả cũng đã khẳng định ảnh hưởng tích cực của vốn con người lên quy mô kinh tế cấp độ quốc gia hay mức độ địa phương. Luận án đã nghiên cứu ứng dụng thống kê không gian phân tích vai trò của vốn con người đối với GRDP các tỉnh, thành Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2017. Dữ liệu thứ cấp được tổng hợp từ Niên giám thống kê quốc gia và địa phương do Tổng Cục thống kê Việt Nam công bố hằng năm. Kiểm định tương quan không gian toàn phần (Global Moran’s I) và tương quan không gian địa phương (Local Moran’s I) chứng tỏ, GRDP và các yếu tố vốn con người giữa các địa tương quan cùng chiều với nhau ở tất cả các trường hợp ma trận trọng số. Uớc lượng hồi quy không gian dữ liệu bảng ở các mô hình SEM, SAR, SDM cũng cho thấy, các biến đo lường vốn con người gồm chi tiêu công cho giáo dục, chi tiêu công cho y tế, tỷ lệ lao động đang làm việc đã qua đào tạo ảnh hưởng cùng chiều với GRDP các tỉnh, thành Việt Nam. Kết quả đánh giá tác động trực tiếp, tác động gián tiếp và tổng tác động chỉ ra các biến đo lường vốn con người không những tác động tích cực đến GRDP của địa phương xem xét mà còn tác động làm tăng GRDP của các địa phương lân cận.