Cấu trúc sở hữu và chính sách cổ tức: Bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam

Abstract

Bài nghiên cứu được thực hiện nhằm xem xét tác động của cấu trúc sở hữu đến chính sách cổ tức tiền mặt của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam giai đoạn 2011-2015. Cấu trúc sở hữu được xem xét thông qua các yếu tố: sở hữu nhà nước, sở hữu của cổ đông tổ chức, sở hữu của ban điều hành, sở hữu của cổ đông nước ngoài, còn chính sách cổ tức được xem xét thông qua tỷ lệ chi trả cổ tức và quyết định chi trả cổ tức. Tác giả thu thập dữ liệu từ báo cáo tài chính của 105 công ty trên sàn giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) trong vòng 5 năm liên tiếp, sau đó thực hiện hồi quy với các phương pháp bình phương nhỏ nhất (OLS), hiệu ứng cố định (FEM), hiệu ứng ngẫu nhiên (REM) với dữ liệu bảng và dùng các kiểm định Ttest và Hausman để lựa chọn phương pháp hồi quy phù hợp nhất, sau đó tiến hành các kiểm định phương sai thay đổi và tự tương quan và sử dụng phương pháp bình phương bé nhất (GLS) để khắc phục các hiện tượng trên. Kết quả nghiên cứu cho thấy cấu trúc sở hữu có tác động đáng kể đến chính sách cổ tức, cụ thể khi nghiên cứu ảnh hưởng của từng chỉ tiêu thuộc cấu trúc sở hữu đến tỷ lệ chi trả cổ tức thì cho kết quả: sở hữu nhà nước, sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài có tác động cùng chiều đến tỷ lệ chi trả cổ tức cũng như quyết định chi trả cổ tức trong khi các chỉ tiêu: sở hữu của ban điều hành, sở hữu của cổ đông tổ chức không có ý nghĩa thống kê. Điều này có nghĩa khi sở hữu nhà nước và sở hữu của cổ đông nước ngoài cao thì công ty có xu hướng chi trả cổ tức nhiều hơn và ngược lại. Điều này cũng đồng nghĩa bài nghiên cứu chưa tìm được bằng chứng về tác động giám sát của cổ đông nhà nước và cổ đông nước ngoài đến hoạt động của doanh nghiệp khi họ đều yêu cầu một mức chi trả cổ tức cao để làm giảm bớt chi phí đại diện và bù đắp cho rủi ro phải gánh chịu. Kết quả của bài nghiên cứu đóng góp thêm một bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa cấu trúc sở hữu và chính sách cổ tức, từ đó giúp công ty và nhà đầu tư có những lựa chọn thích hợp.